डाक्टर : मनाेज ढकाल
१.पहिला स्वस्थ जीवनशैली प्रतिबद्ध गर्नुहोस् एक स्वस्थ जीवनहामी समाजिक प्राणी भएको ले समाज मा बस्छौ। र धेरै साथीहरू बनाउछौ। तेसैले साथीहरुको कुनै कुरा नकार्न हामी नराम्रो मान्छौ। उनीहरुको राम्रो नराम्रो हरेक काम वा खाना मा साथ् दिन्छौं । राम्रो मित्र हुनुको मतलब यो होइन कि आफैंलाई आफ्नो र प्रियजनहरूको हेरचाह गर्न बेवास्ता गर्नु, र “होईन” भन्नु आफ्नो सम्मानको महत्त्वपूर्ण अंश मान्नु। स्वस्थ व्यक्तिहरू तिनीहरूको आफ्नै आवश्यकताहरूप्रति सजग हुन्छन्। सहिलाई सहि र गलतलाई गलत भन्ने कति पनि पछि पर्दैनन् । २.नहि वा होइन भन्न सिक्नुहोस हामी समाजिक प्राणी भएको ले समाज मा बस्छौ। र धेरै साथीहरू बनाउछौ। तेसैले साथीहरुको कुनै कुरा नकार्न हामी नराम्रो मान्छौ। उनीहरुको राम्रो नराम्रो हरेक काम वा खाना मा साथ् दिन्छौं । राम्रो मित्र हुनुको मतलब यो होइन कि आफैंलाई आफ्नो र प्रियजनहरूको हेरचाह गर्न बेवास्ता गर्नु, र “होईन” भन्नु आफ्नो सम्मानको महत्त्वपूर्ण अंश मान्नु। स्वस्थ व्यक्तिहरू तिनीहरूको आफ्नै आवश्यकताहरूप्रति सजग हुन्छन्। सहिलाई सहि र गलतलाई गलत भन्ने कति पनि पछि पर्दैनन् । २.योगलाई तपाईंको दैनिक जीवनको एक हिस्सा बनाउनुहोस् योग मात्र एउटा एस्तो अभ्यास हो जस्ले सारिरक , मानसिक र आध्यात्मिक रुपले मानिसलाई स्वस्थ्य राख्न मद्दत गर्छ। योगले रक्तचाप कम गर्न, शक्ति र लचिलोपन बढाउन, र आसन सुधार गर्न सक्छ – लाभ जो वास्तवमै जीवनभर जोडिन्छ। योगले हल्का चिन्ता र उदासीपनाको पनि उपचार गर्न सक्छ, र तनाव कम गर्ने कुनै राम्रो तरीका यो भन्दा अरु छैन। तपाईको मन र शरीरलाई योगाभ्यासमा समर्पण रुपले लाग्नुपर्छ । ३.विभिन्न परिकारका खानाहरु खानुस राम्रो स्वास्थ्य को लागी, हामीलाई ४० भन्दा बढी बिभिन्न पौष्टिक तत्त्वहरू चाहिन्छ, र कुनै एकल खानाले ती सबै आपूर्ति गर्न सक्दैन। यो एकल खानाको बारेमा होइन, यो समयको साथ सन्तुलित खाना विकल्पको बारे हो जुन फरक पार्छ! सहि खाना भनेको तपाइले खाने राम्रो खाना मात्र होइन कति र कसरी खायौं तेस्ले नि तपाईं को स्वस्थ लाई हानी गर्छ। तेसैले तेति खाउ जति शरीरले माग्छ। एक उच्च चिल्लो खाना खाजा एक कम चिल्लो डिनर हुनु पर्छ। खाना मा प्रोटिन् ,कर्ब फ्याट्स, विटामिन र मिनेरलहरु चाहिने जति मात्र ठिक हुन्छ तेसैले खाना मा सलाद , फलफूल साग सब्जी , गेडागुडी को प्रयोग अरु भन्दा धेरै हुनु पर्छ । साथै धेरै चिल्लो शरीरमा हानी हुने भएकाले चिल्लो को पर्योग एकदमै कम गर्नुहोस। खाना पटक पटक खानुहोस र शरीर पोषण को लागि मात्र खानुहोस् त्यो भन्दा धेरै होइन । हप्ता मा एक पटक उपवास बस्ने बानी बनाउनुहोस। ४. प्रसस्त पानी पिउनुहोस हाइड्रेटेड राख्नु स्वास्थ्य र कल्याणको लागि महत्त्वपूर्ण छ, तर धेरै व्यक्ति प्रत्येक दिन पर्याप्त तरल पदार्थ खपत गर्दैनन्। राम्रोसँग कार्य गर्न शरीरको सबै कोषहरू र अंगहरूलाई पानी चाहिन्छ। दिनमा एउटा बयस्क जवानले ६ गिलास पानी पिउन जरुरी छ। ५.नुन र चिनी सेवन घटाउनुहोस् उच्च चिनी र नुनको सेवनले उच्च रक्तचाप, र हृदय रोग र मधुमेह रोगी को जोखिम बढाउन सक्छ। तेसैले खाना मा नुन र चिनी को पर्योग अधिक कम गर्नुहोस। ६.तपाईं आफ्नो जे छ तेहि भन्नुहोस्, र तपाई जे भन्नु हुन्छ मन देखि नै भन्नुस हामी धेरै मानिसहरुले सानै उमेर देखि अफ्नो भवानाहरु लुकाएर राख्न सिकेका छौं । हामी कसैले सोध्दा ठिक त छ भन्नछौ तर वास्तवमा हामी हुदैनम। यसको मतलब अरूले के भन्छन र के सुन्न पर्ने हो भनेर एक कदम पछि जानु पनि हो। वास्तवम सिधा कुरा प्रस्ट बिचार नै संसारमा सरल जीवन जिउने एक उपाय हो। स्वस्थ व्यक्तिहरूले उनीहरूको अहंकारलाई जित्न नदिएर जे हो तेहि भन्छन् । नक्कली मुस्कान वा निष्क्रिय-आक्रामक टिप्पणीहरू दिनुको सट्टा स्वस्थ मानिसहरू खुलस्त र इमान्दारीपूर्वक कुराकानी गर्छन्। ८. आफ्नो लाभको लागि सहि संगत र दबाब प्रयोग गर्नुहोस् । साँचो स्वास्थ्य प्राप्त गरेका व्यक्तिहरूले स्वस्थ दिमाग, शरीर र आत्माको लागि आफ्नो प्रतिबद्धता साझा गर्ने सकारात्मक व्यक्तिहरूसँग आफू वरपर राख्ने बानी बसाल्छ। सबै साथीहरूको दबाब खराब हुँदैन — तपाईंको साथीहरूको राम्रो बानीले तपाईंलाई उनीहरूको खराब व्यक्तिहरू जत्तिकै सजीलै रोक्न सक्दछ। स्वस्थ व्यक्तिहरूले बुझ्दछन् कि आफैंलाई आफू वरिपरि घेर्ने व्यक्तिले तपाईंलाई प्रेरणा दिन्छन् जसले तपाईंलाई उत्तम जीवन जिउन मद्दत गर्दछ। ९.प्रेम, दया र आदरसहित अरूलाई व्यवहार गर्नुहोस् स्वस्थ व्यक्तिहरू केवल सुनौलो नियमले बाँचिरहेका हुन्छन्।अरूसँग त्यो व्यवहार गर्नुहोस् जसरी तपाईं उनीहरूले अफुलाई व्यवहार गरेको हेर्न चाहनुहुन्छ। दया र आदरको बानी खेती गर्नाले तपाईं आफैंमा राम्रो महसुस गराउनुहुनेछ र तपाईंको वरिपरिको मानिसहरूसँग बलियो सम्बन्ध बनाउनुहुनेछ। स्वस्थ व्यक्तिहरू कहिले पनि दयालु शब्द वा विचारशील इशाराको शक्तिलाई हल्का गर्दैनन्। साना प्रेमको कार्यहरूले तपाईको जीवनलाई परिवर्तन गर्न सक्दछ – र यसले मात्र कसैको जीवन गर्न सक्दछ १०.अब सुरू गर्नुहोस्! र बिस्तारै परिवर्तन जारी राख्नुहोस्। हाम्रो जीवनशैली मा एकैचोटि सबै परिचय देखाईएको भन्दा बिस्तारै परिवर्तन कायम राख्न सजिलो छ। तीन दिनको लागि, हामीले गरेको दैनिकी के खायौं , के गरौं को सङ भेट्औ सबै कुरा नोट गर्यौ भने हामीले सुधार गर्न सक्ने ठाउँमा भेट्न गाह्रो हुँदैन।
